Door: Ria de Rijke
2 april 2016
Dinsdagavond 29 maart: zo’n 120 reeds aangemelde vrijwilligers en belangstellenden ontmoetten het initiatiefteam van de Alkmaarse Raad van Kerken voor een eerste kennismaking.
Het Alkmaars Stadsblad publiceerde ‘ons verhaal’ op de voorpagina en ook andere lokale media namen ons persbericht op. De flyer deed ook zijn werk, deels door vluchtelingen uit AZC I verspreid. Inmiddels hebben meer dan 100 Alkmaarders zich gemeld als vrijwilliger voor een of meer taken.
Voorzitter Wim van Houten bracht op enthousiaste en kundige manier het project tot leven voor het gehoor. Recent overleg met de leiding van het COA en Gemeente Alkmaar heeft duidelijk gemaakt, dat de komst van de vluchtelingen in het voormalig belastingkantoor later wordt dan eerder gepland, met name door vertraging van de verbouwing. Verwacht wordt nu, dat het gebouw eind april gereed is om te kunnen inrichten. Ook is nog niet duidelijk welke samenstelling de bevolking van AZC II zal hebben.
Marleen Kramer (‘Over presentie benadering’), Linda van Hartingsveldt (‘De Kunst van hethelpen’) en Mariëlle Harte (Taalcafé/Bibliotheek Kennemerwaard) zorgden voor leerzame, praktische informatie. De sfeer van de avond was goed. Velen maakten gebruik van de mogelijkheid tot vragen stellen en het doen van behartenswaardige suggesties.
Verslag informatieavond vrijwilligers vluchtelingenproject Vrijheidskerk op 29 maart 2016
Introductie en toelichting openstellen Vrijheidskerk voor Open Huis-activiteiten COA 1 en COA 2
De voorzitter van de Alkmaarse Raad van Kerken (ARK), Wim van Houten, geeft uitleg over de aanleiding voor het vluchtelingenproject. In het najaar van 2015 kwam het bericht dat er een noodopvang voor vluchtelingen zou komen in Alkmaar. Het zou gaan om een tijdelijke opvang zonder voorzieningen (bed, bad en brood). De ARK heeft op 6 november 2015 een brainstorm georganiseerd voor kerken en andere organisaties over de vraag wat we als kerken zouden kunnen doen voor deze vluchtelingen.
Na die bijeenkomst zijn verschillende werkgroepen aan het werk gegaan. Zij hebben voorstellen gedaan met betrekking tot een Open Huis voor vluchtelingen waarin ontmoetingen plaats kunnen vinden en kennis gemaakt kan worden met de Nederlandse taal. Pastorale zorg kan een plek krijgen in het Open Huis en er wordt een stiltehoek ingericht. Ook een goede WiFi-voorziening is van belang omdat vluchtelingen die gebruiken hun contacten met familie elders in de wereld. Een werkgroep bracht een bezoek aan de Noorderkerk in Zaandam waar men de deur heeft opengezet. Daar kunnen vluchtelingen terecht die (sober) ondergebracht zijn in het tentenkamp tegenover de kerk. De manier van werken in de Noorderkerk heeft als voorbeeld gediend bij het maken van de plannen voor het Open Huis. Al snel kwam als meest geschikte plek voor het Open Huis de Vrijheidskerk in beeld omdat deze kerk vrijwel om de hoek ligt van het belastingkantoor waar de asielzoekers gehuisvest zullen worden. De Protestante Gemeente Alkmaar, eigenaar van de kerk, is van harte bereid gevonden aan het project mee te werken.
Tijdens een brainstorm in februari, georganiseerd door het COA en de gemeente Alkmaar, bleek dat er geen noodopvang komt in het belastingkantoor maar een volwaardig AZC met alle voorzieningen die daarbij horen. Dit was echter voor de werkgroep geen reden om de plannen te laten varen. De voorbereidingen om ontmoeting in de Vrijheidskerk mogelijk te maken zijn doorgegaan. Er zijn logo’s ontwikkeld en plannen gemaakt voor uitbreiding van de WiFi-voorziening, voor een website en voor een nieuwsbrief voor vrijwilligers. Om alles in goede banen te leiden is een draaiboek opgesteld.
Eind maart, in de week voor Pasen, zijn op ruime schaal flyers verspreid en is een persbericht gestuurd naar het Noord-Hollandsch Dagblad en diverse huis-aan-huisbladen. Het doel hiervan was het informeren de achterbannen van de kerken en van de wijken rond de Vrijheidskerk over deze avond. Door middel van deze flyers worden ook vrijwilligers gevraagd.
De stand van zaken van vandaag, 29 maart, is dat bekend is geworden dat de oplevering van het belastingkantoor eind april plaats vindt. Begin/half mei worden de eersten van de 600 asielzoekers verwacht voor de duur van 3 à 5 jaar. Niet bekend is hoe de groep zal zijn samengesteld. De Vrijheidskerk zal elke middag van maandag t/m vrijdag van 14.00 tot 16.00 uur de deuren open zetten voor een praatje, koffie en thee en het taalcafé (van de bibliotheek Kennemerwaard). Er zal elke dag een pastor of een predikant van een van de kerken aanwezig zijn voor pastorale gesprekken. Daarnaast zal de Vrijheidskerk zal een voorportaal worden voor alle andere kerken en projecten in Alkmaar. Er kan bekend gemaakt worden welke activiteiten er elders voor asielzoekers worden georganiseerd.Het COA heeft toegezegd dat het aanbod van het vluchtelingenproject Vrijheidskerk wordt opgenomen in het dagbestedingsprogramma van het COA voor de asielzoekers.
Dit alles kan alleen maar gerealiseerd worden wanneer er elke dag voldoende vrijwilligers zijn die zich hiervoor in willen zetten. Zij zijn nodig voor ontmoeting, helpen bij taal, opruimen, klaarzetten, schoonmaken,introducties naar Alkmaarse activiteiten zowel in kerken als buurtcentra, sport, voorzieningen.Het sleutelwoord is ONTMOETING, kortom ER ZIJN voor onze toekomstige “medelanders”. We beginnen klein en breiden zo nodig uit. Een tweede sleutelwoord is daarom “OPSCHALEN”.
De komende periode worden de aanmeldingen van de vrijwilligers geïnventariseerd (waaronder ook talenten en gesproken talen) en komt de communicatie met de vrijwilligers op gang. Er wordt gezorgd voor toerusting van de vrijwilligers door middel van cursussen en bijeenkomsten. De vrijwilligerscentrale regio Alkmaar (VCRA) heeft daarbij ondersteuning toegezegd.
Gelegenheid tot het stellen van vragen
Er worden veel vragen gesteld. Samengevat komt daarbij het volgende naar voren.
- Het is tot nu toe niet gelukt de moskeeën actief bij de werkgroep te betrekken. Personen die hiervoor een goede ingang weten worden verzocht dit te melden. De flyers voor deze avond en het werven van vrijwilligers zijn ook bij de moskeeën bezorgd.
- Het taalcafé verschaft materiaal voor taallessen.
- Er is zorg over de positie van de LHBT’s (Lesbisch, Homo-, Bi-, en Transgender) in de AZC’s. De Vrijheidskerk is open voor iedereen, ongeacht geloof of geaardheid. Iedere middag zal er een pastor aanwezig zijn en zo nodig kan de coördinator contact zoeken met het COA. De suggestie wordt gedaan het COC bij het project te betrekken.
- Gewezen wordt op de stichting “De Vrolijkheid” die in de AZC’s goed werk verricht.
- De activiteiten in de Vrijheidskerk zijn aanvullend op de activiteiten van het COA . De Vrijheidskerk biedt een veilige plek waar asielzoekers contacten met andere mensen kunnen leggen.
- Kinderen van vrijwilligers zijn op de middagen welkom maar er is geen opvang.
- De tip wordt gegeven contact te zoeken met de IPABO. Wellicht zijn er studenten die ook een steentje willen bijdragen.
- Onder de vrijwilligers wordt gezocht naar mensen die kunnen tolken maar er kan in het Nederlands worden begonnen.
- Iemand heeft bijbels in het Arabisch beschikbaar. Ze zijn welkom voor de stiltehoek.
- Wim van Houten stelt met nadruk dat de Vrijheidskerk een plek voor iedereen is waar men tot rust kan komen en kennis kan maken met de Nederlandse cultuur. Het is niet de bedoeling te evangeliseren.
- De ervaring is dat veel asielzoekers de Engelse taal begrijpen en spreken.
- Er wordt gekeken naar wat asielzoekers zelf kunnen bijdragen aan het project.
- Het is mogelijk muziek te maken. In de Vrijheidskerk zijn de hal en de kerkzaal beschikbaar.
- De COA had voorheen het beleid de asielzoekers in het AZC te houden. Deze situatie is veranderd. De manager van het AZC gaf in het overleg aan dat de asielzoekers nu worden begeleid bij het integreren en gestimuleerd worden actief te zijn en niet terug te vallen in het niets doen.
- Het AZC 1 heeft het orkest Partout. Dit orkest kan worden gevraagd te spelen bij de opening van het Open Huis in de Vrijheidskerk. Het is de bedoeling dat dit enkele weken na de komst van de asielzoekers plaats zal vinden.
- Van de vrijwilligers wordt met name gevraagd “Er te zijn”, contact te leggen, een praatje te maken, zaken klaar te zetten en op te ruimen. Op de aanmeldingsformulieren kan men opgeven waar men goed in is.
- Er zal een rooster voor het inzetten van vrijwilligers worden gemaakt.
- Er is WiFi in de Vrijheidskerk.
- Een nieuwe term als mogelijk kenmerk wordt geïntroduceerd:”Flexotisch project” (flexibel en exotisch).
Drie lezingen
In het kader van toerusting van vrijwilligers worden na de pauze drie lezingen gehouden:
A. Inleiding presentietheorie door Marleen Kramer, coördinator inloophuis “De Zwaan”.
Hoofdpunten uit deze lezing zijn:
Uitgangspunten ontmoetingsplekken:
Het bieden van een laagdrempelige ontmoetingsplek;
Het bieden van een luisterend oor, een mogelijkheid tot gesprek, van ontmoeting en aandacht; waar gewerkt wordt vanuit een bewuste benadering van present zijn.
Het verstrekken van informatie, alsmede het verlenen van hulp op geestelijk en/of maatschappelijk gebied.
Ontmoeting
Ontmoeting vraagt openheid voor de ander om te veranderen en veranderd te worden.
Ontmoeting heeft ruimte nodig waar in vrijheid wordt gedeeld en waar mensen worden aanvaard.
Ontmoeting vereist gelijkwaardigheid; partners zijn niet altijd gelijk, maar respecteren ieders eigenheid als van gelijke waarde.
Ontmoeting ontstaat als mensen willen delen; delen in ervaring, zorgen, inzichten, belevingen, geloof en dromen.
Ontmoeting ontstaat daar waar ruimte is voor veelkleurigheid en verscheidenheid.
Presentie als benadering, kernbegrippen:
Menselijke bewogenheid en liefdevolle bekommernis. Aansluiten bij de leefwereld van de ander, relatie gericht, de hele mens met heel zijn/haar levensverhaal.
U kunt er meer over lezen op de website www.presentie.nl.
Dialoog als concept sluit nauw aan bij presentie. Een belangrijke vraag in een dialoog gesprek is: Kunnen we aansluiting vinden bij de ander, ook als het andere ons vreemd in de oren klinkt?
Voor vrijwilligers is verdieping over deze zaken mogelijk. Enkele weken na de start van het project komt een aanbod voor twee bijeenkomsten waar ingegaan kan worden op opgedane ervaringen, presentie benadering en dialoog, luisteren, communiceren, vooroordelen, grenzen en agressie.
B. Lezing “De kunst van het helpen” door Linda van Hartingsveldt.
Deze lezing is specifiek gericht op het opvangen van vluchtelingen.
Vluchtelingen hebben in hun land van herkomst en in hun vlucht naar Nederland over het algemeen traumatiserende ervaringen opgedaan. Eenmaal hier aangekomen is het voor hen niet gestopt. Zij hebben om te gaan met een onzekere situatie en afhankelijkheid. Stabiliteit is voor hen nog ver te zoeken.
Vrijwilligers stappen vaak met een groot, liefdevol hart in de hulpverlening aan vluchtelingen. Dat is heel fijn. Er is behoefte aan vrijwilligers die er willen en kunnen zijn voor de vluchtelingen. In die hulpverlening, in de relatie met de vluchteling, kunnen er echter bepaalde dynamieken ontstaan die voor niemand helpend zijn. Deze dynamieken kunnen worden voorkomen als je je bewust bent van ‘gezond helpen’.
Linda geeft een aantal praktijkvoorbeelden over het opvangen van asielzoekers en illustreert daarmee de valkuilen die zich voor kunnen doen. Een vrijwilliger kan het lot van de asielzoeker niet dragen. Een andere valkuil is dat een vrijwilliger zich niet voor het karretje van de asielzoeker moet laten spannen. Voorkomen dient te worden dat een vrijwilliger in één van de drie rollen uit van “Dramadriehoek” (aanklager, slachtoffer, redder) valt.
Ook Linda wil een workshop plannen voor mensen die na deze lezing verdere verdieping en oefening willen met betrekking tot het opvangen van vluchtelingen. Deze workshop zal een aantal weken na start van de opvang plaatsvinden. Nadere informatie volgt.
C. Taalcafé door Mariëlle Harte
Het taalcafé is niet hetzelfde als taallessen. In het taalcafé gaat het om contacten leggen, ontmoeten en oefenen in de Nederlandse taal. Er zijn daarvoor ondersteunende materialen beschikbaar. Taal is de grootste behoefte van asielzoekers. Vanuit de bibliotheek Kennemerwaard organiseert Mariëlle een training voor de taalvrijwilligers op 11 mei 2016 om 19.00 uur in de bibliotheek Alkmaar centrum.
Voor deze training van één avond kunnen vrijwilligers zich aanmelden via m.harte@bknw.nl .
Afronding
Wim van Houten dankt iedereen voor de aanwezigheid en de vragen. De Vrijheidskerk is ook een voorportaal voor andere activiteiten in Alkmaar. Niet alles kan en moet in deze kerk gebeuren. De datum voor deze bijeenkomst (29 maart) was gepland in de verwachting dat het vluchtelingenproject in april zou starten. Nu wordt dat medio mei. Voor die tijd verschijnt er een nieuwsbrief waarin de ontwikkelingen worden aangegeven en een kort verslag van deze avond wordt opgenomen.
Om 21.30 uur wordt deze geslaagde informatieavond voor ongeveer 120 belangstellenden afgesloten.
